Z żalem informujemy, że w ubiegłym tygodniu zmarł nagle – Marian Toporek – doktor nauk humanistycznych w dziedzinie historii, z zamiłowania historyk, z temperamentu dziennikarz, z pasji nauczyciel i wychowawca, wieloletni wizytator Małopolskiego Kuratorium Oświaty, który całe życie zawodowe przepracował z młodzieżą, poświęcając się pracy dydaktycznej i naukowej, przede wszystkim patriotycznemu wychowaniu młodego pokolenia.
Był autorem czterech książek z dziedziny historii zatwierdzonych przez MEN jako podręczniki do nauczania historii; autorem kilkudziesięciu artykułów oraz tyluż recenzji książek historycznych. Miał lekkie pióro i szerokie horyzonty.
Obok dydaktyki, drugą Jego pasją był teatr. Zamiłowany teatrolog napisał ponad dwieście recenzji teatralnych dotyczących teatru krakowskiego w latach 1989–2010 publikowanych w prasie regionalnej, mi.in. „Dzienniku Polskim” oraz prasie centralnej. Kilkanaście lat temu przygotował – i na Uniwersytecie Jagiellońskim – obronił rozprawę doktorską poświęconą teatrowi krakowskiemu w pierwszych dziesięciu powojennych latach. Profesor Grzegorz Nowik miał przyjemność być recenzentem tej pracy, a egzamin doktorski i jej publiczna obrona były popisem kompetencji i rzetelności badawczej oraz elegancji i erudycji. Wydana drukiem nosi tytuł: „Teatr krakowski w latach 1945–1956. Oblicze ideowo-polityczne”.
Przez wiele lat pracował w Małopolskim Kuratorium Oświaty, gdzie sprawował obowiązki starszego wizytatora, z-cy dyrektora wydziału i dyrektora wydziału. Ale szczególne zasługi położył w pracy nad organizacją i merytorycznym nadzorem nad konkursami o tematyce historycznej, a najbliżej związał się z organizatorami Konkursu i Olimpiady Losy żołnierza i dzieje oręża polskiego od ich początków w 1994 roku.
Od ponad dwudziestu lat był przewodniczącym Wojewódzkiego Komitetu Konkursu i Olimpiady, a zarazem z racji swego przygotowania merytorycznego ¬przewodniczącym Wojewódzkiej Komisji Egzaminacyjnej Olimpiady i Konkursu. Od tego czasu pełnił również obowiązki członka Komitetu Organizacyjnego Konkursu, a w 2005 roku wszedł w skład Centralnej Komisji Egzaminacyjnej Olimpiady.
Dzięki jego wieloletniej pracy i zaangażowaniu, liczba uczestników konkursu i olimpiady w województwie małopolskim należy do najwyższych w Polsce. Pomimo przejścia na emeryturę w dalszym ciągu brał aktywny udział w kolejnych edycjach konkursu i olimpiady będąc Przewodniczącym Komitetu Olimpiady w województwie małopolskim oraz w zawodach finałowych w Warszawie. Jego zaangażowanie było wszechstronne; opiniował i redagował regulaminy Konkursu i Olimpiady, opracowywał zadania, przeprowadzał egzaminy pisemne i ustne, szczególną aktywnością wykazując się podczas konkurencji, w której uczniowie oprowadzali swych kolegów po obiektach historycznych w Warszawie.
Zawsze pełen dobrego humoru, sypiący anegdotami, a przy tym niezwykle koleżeński i uczynny. Będzie nam Ciebie brakowało Marianie, podczas następnych zawodów finałowych, na które umawialiśmy się w styczniu tego roku, składając sobie Noworoczne Życzenia. Mamy nadzieję, że – jak w Polonezie Kościuszki, będziesz patrzył na nas z nieba, jak kolejne pokolenia zgłębiają wiedzę o losach żołnierza i dziejach oręża polskiego.
W imieniu Komitetu Głównego Olimpiady – żegnają Cię
komandor rez. dr Józef Kwidziński (Pomorskie Kuratorium Oświaty)
prof. dr hab. Grzegorz Nowik (Przewodniczący Komitetu Głównego)
Pogrzeb dr Mariana Toporka odbędzie się na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie, w środę 14 lutego 2024 r. o godz. 11.30. Komitet Główny Olimpiady reprezentować będzie Bartosz Popiela, laureat Olimpiady, student Uniwersytetu Jagiellońskiego, wolontariusz i współpracownik KG Olimpiady.
Marian Toporek – „Teatr krakowski w latach 1945-1956”
„Teatr był zawsze ważną częścią życia społecznego i politycznego Polski w XX wieku. Tak było w okresie międzywojennym, tak też po II wojnie światowej. Teatr polski, w tym krakowski, po roku 1945 towarzyszył ważnym wydarzeniom oraz poczynaniom nowej władzy. Był zwierciadłem, w którym odbijała się niełatwa rzeczywistość. Ukazywał zachowania społeczne i temperaturę działań władzy, oczekiwania i nadzieje obywateli, stan akceptacji i jej braku. Był wreszcie wentylem bezpieczeństwa, pozwalającym obywatelom zachować w ciężkich okresach, m.in. stalinizmu, tożsamość narodową i własne poglądy. Ale był też obrazem serwilizmu części społeczeństwa i jego postaw konsumpcyjnych. Jakie więc było jego oblicze? O tym właśnie jest ta książka.”
Na fotografii
Komitet Główny Olimpiady składa Wiązankę kwiatów na Grobie Nieznanego żołnierze.
Zawody Finałowe w Warszawie 14 czerwca 2023 r.
W pierwszym rzędzie stoją od lewej: dr Maciej Biernat, mgr Danuta Skrońska, prof. Grzegorz Nowik, dr Marian Toporek, mgr Ewa Księżakowska, mgr Juliusz Sieradzon
